Kurt Vonnegut, Slaughterhouse 5. New York 1969
Het is voor het eerst dat ik een boek van Vonnegut las. Sommigen, waaronder Renate Dorrestein, vinden het de top van de Amerikaanse schrijvers, reden om er ook eens een te pakken. Ik ben nog niet overtuigd. Het is beslist origineel en ongebruikelijk. Maar omdat ik een ouderwetse lezer ben van ouderwetse boeken schuurt dat een beetje. Dit boek is ook al meer dan 50 jaar oud, maar wellicht waren ze, de schrijvers en lezers, toen minder ouderwets dan nu.
Het verhaal zou over de verwoesting van Dresden gaan, zo begreep ik. Die komt aan het eind min of meer zijdelings langs. Het is het verhaal van een jongen die als 18-jarige de oorlog in wordt gestuurd en nog voor hij ooit iets doet qua soldaat (wat hij ook niet zou kunnen trouwens) wordt hij krijgsgevangen gemaakt. Hij loopt verdwaasd rond, het lijkt alsof zijn gek worden van na de oorlog al de hele tijd aan de orde is. De gekte: hij is ‘unstuck in time’. Losjes in de tijd. Hij is in zijn hoofd een tijdreiziger en wij lezers zijn het dus ook. Hij leeft in de vierde dimensie, hij is dan hier, dan daar in zijn leven, tijd is niets, dat heeft hij geleerd van de maanmannetjes die hem in hun vliegende schotel een keer meegenomen hebben. Tja, hoe gek kun je zijn.
Elke keer als er iemand doodgaat, of als de dood in wat voor vorm dan ook langskomt, volgt de zin ‘So it goes’. In een verhaal dat veel over oorlog gaat, komt die zin dus vaak langs. Het ‘uit de tijd gaan’, de Twentse uitdrukking voor sterven, krijgt zo wel weer een speciale betekenis.
Het heet een anti-oorlogsroman. Op een bepaalde manier lijkt het op Catch 22, ook daar is oorlog gekmakend, dít boek doet in zijn stijl mee in het gek zijn. Catch 22 is hierbij nog een oase van redelijkheid en normaliteit.
Het is niet mijn soort boek, blijkt ook hier weer. Ik ga maar weer es een degelijke historische roman lezen.